در موش‌ها دیابت نوع ۱ با درمان ترکیبی آزمایشی شفا یافت
درمانی ترکیبی که به‌طور خاص طراحی شده است، پتانسیل عظیمی برای درمان دیابت نوع ۱ در موش‌ها نشان داده و در پیشگیری از این بیماری در حیوانات پیش‌دیابتی و معکوس‌کردن آن در حیوانات مبتلا به دیابت پیشرفته، نمره کامل کسب کرده است.
آنچه این رویکرد نوین را متمایز می‌کند این است که سلول‌های سیستم ایمنی موش بیمار و موش دهنده را به‌طور موفقیت‌آمیز ترکیب می‌سازد و آنها را ترغیب می‌کند تا به‌صورت هماهنگ با یکدیگر زندگی کنند؛ بدون اینکه نیازی به داروهای سرکوب‌کننده ایمنی به‌مدت حداقل چهار ماه باشد.
پژوهشگرانی که این کار را انجام دادند، به رهبری تیمی از مدرسه پزشکی استنفورد، امیدوارند که همین رویکرد در انسان‌ها نیز موفق باشد. این درمان ممکن است برای سایر روش‌هایی که نیاز به پیوند دارند، نیز پتانسیل داشته باشد.
مرتبط: درمان پیشرو دیابت ممکن است انسولین را از طریق کرم پوستی تحویل دهد
«ما بر این باوریم که این رویکرد برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا سایر بیماری‌های خود ایمنی، همچنین برای کسانی که به پیوند اعضای ثابت نیاز دارند، تحول‌آفرین خواهد بود»، می‌گوید زیست‌شناس توسعه‌ای سئونگ کیم، از مدرسه پزشکی استنفورد.
دیابت نوع ۱ به‌دلیل نقص در عملکرد سیستم ایمنی خود بدن رخ می‌دهد؛ این سیستم به سلول‌های پانکراس به‌نام جزیره‌های بتا که انسولین تولید می‌کنند، حمله می‌کند. در حالی که می‌توان جزیره‌های سالم اهداکننده را به بدن پیوند داد، این سلول‌ها نیز خطر حمله را دارند، اگر به‌طور کامل رد نشوند.
در این آزمایش اخیر، پژوهشگران سیستم ایمنی موش‌ها را به‌دقت بازنشانی کردند و پیش از پیوند، آنها را با یک مهارکننده سیستم ایمنی، دوز کم پرتوهای رادیاتی و چند آنتی‌بادی منتخب، به‌همراه ترکیب سلول‌های بنیادی خونی و سلول‌های جزیره‌ای از یک حیوان دیگر، آماده کردند.
در نتیجه، سلول‌های پیوند شده به‌عنوان مهاجم خارجی شناخته نشدند و سیستم ایمنی دوباره به‌صورت عادی کار کرد. اگرچه تعداد کمی از سلول‌های جزیره‌ای نشانه‌های التهابی نشان دادند، اما این بافت حیاتی نیز مورد حمله قرار نگرفت.
«ما نه تنها باید جزیره‌های از دست رفته را جایگزین کنیم، بلکه باید سیستم ایمنی گیرنده را بازنشانی کنیم تا از تخریب مستمر سلول‌های جزیره‌ای جلوگیری شود»، می‌گوید کیم. «ایجاد یک سیستم ایمنی ترکیبی هر دو هدف را محقق می‌سازد.»
این آزمایش شامل چندین دستاورد است. موش‌های تحت درمان، دیابت خود را پیشگیری یا معکوس کردند و هیچ‌یک از آنها دچار بیماری گرافت در برابر میزبان (GVHD) نشدند، که معمولاً در انسان‌ها هنگام پیوند سلول‌ها بین افراد رخ می‌دهد.
علاوه بر این، ترکیب سلول‌های ایمنی دهنده و گیرنده پیش از این در پیوندها مؤثر نشان داده شده است، از جمله در مطالعات قبلی تیم تحقیقاتی همان، که این نکته برای آزمایش‌های بالینی انسانی امیدوارکننده است.
با این همه، چالش‌های بسیاری باقی مانده‌اند. به‌عنوان مثال، سلول‌های جزیره‌ای تنها پس از مرگ می‌توانند اهدا شوند و باید از همان فردی که سلول‌های بنیادی خونی را تأمین می‌کند، باشند. همچنین هنوز مشخص نیست که برای موفقیت در این روش، چه مقدار از این سلول‌ها لازم است.
پژوهشگران می‌گویند که در حال حاضر به‌دنبال راه‌هایی برای افزایش بقأ سلول‌های اهداشده یا یافتن روش‌هایی برای تولید آنها در آزمایشگاه از سلول‌های پایهٔ چندتوان انسانی هستند. هنوز نمی‌توانیم دیابت نوع ۱ را به‌طور کامل درمان کنیم – اما به نزدیکی آن رسیده‌ایم.
«امکان ترجمهٔ این یافته‌ها به انسان‌ها بسیار هیجان‌انگیز است»، می‌گوید کیم.
«مراحل کلیدی در مطالعهٔ ما – که منجر به ایجاد حیواناتی با سیستم ایمنی ترکیبی شامل سلول‌های هر دو دهنده و گیرنده می‌شود – در حال حاضر در کلینیک برای سایر بیماری‌ها به کار گرفته می‌شود.»
این پژوهش در مجلهٔ تحقیقات بالینی منتشر شده است.
