نمونهبرداری دم نهنگ با پهپاد، سرنخی از ویروس کشنده در آرکتیک
دانشمندان برای اولین بار ویروس محتملاً کشندهای در نهنگها را در نواحی آرکتیک شناسایی کردند؛ با بهکارگیری پهپادها برای جمعآوری نمونههای نفس از نهنگهای زنده، خطرهای جدید بیماری برای پستاندارهای دریایی در اکوسیستمهای شمالی که به سرعت در حال تغییر هستند، را آشکار ساختند.
ویروسی محتملاً کشنده که با مردههای جمعی نهنگها و دلفینها در سراسر جهان مرتبط است، برای اولین بار در آبهای آرکتیک شناسایی شد و نگرانیهای جدیدی دربارهٔ خطرات بیماری در منطقهای که تحت تغییرات محیطی سریع است، برانگیخت.
دانشمندان حضور «موربیلاویروس سیتاسین» را در بالای دایرهٔ آرکتیک پس از جمعآوری نمونههای تنفسی از نهنگهای وحشی در شمال نروژ با استفاده از پهپادها تأیید کردند؛ دستاوردی که امکان نظارت بر سلامت پستاندارهای دریایی را بدون ایجاد مزاحمت برای آنها فراهم میسازد.
این ویروس که میتواند آسیبهای شدید تنفسی، عصبی و سیستم ایمنی در نهنگها، دلفینها و سورپویها ایجاد کند، از زمان شناسایی اولیهاش در سال ۱۹۸۷، مسئول چندین حادثه مرگومیر گروهی بوده است. تشخیص آن در جمعیت نهنگهای آرکتیک، آسیبپذیری این اکوسیستمها را در مواجهه با همپوشانی فزایندهٔ گونهها در دریاهای شمالی گرمشونده برجسته میکند.
نتایج این مطالعهٔ بینالمللی که توسط دانشگاه نورد رهبری میشود و با مشارکتی از جمله کالج کینگ لندن و مدرسهٔ سلطنتی (دیک) مطالعات دامپزشکی، در مجله BMC Veterinary Research منتشر شد، حاصل شد. پژوهشگران از پهپادهای مصرفی مجهز به بشقابهای استریل پتری برای معلقشدن کوتاهمدت بالای سوراخهای دمکشیدن نهنگها استفاده کردند و قطرات تنفس آنها — یا همان «دم» — را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی جمعآوری کردند.
همکار پژوهش، پروفسور تری داوسون، دانشکده جغرافیا، کالج کینگ لندن، گفت: «نمونهبرداری دم با پهپاد، یک تحول اساسی است. این روش به ما امکان میدهد تا عوامل بیماریزا را در نهنگهای زنده بدون استرس یا آسیب نظارت کنیم و بینشهای حیاتی درباره بیماریها در اکوسیستمهای آرکتیک که به سرعت در حال تغییر هستند، ارائه دهد.»
بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۵، تیم نمونهبرداری از نهنگهای یقهدار، نهنگ کاسهای و نهنگ دمدراز را در سراسر شمالشرقی اقیانوس اطلس، شامل نروژ شمالی، ایسلند و کیپورد، انجام داد. نمونههای دم همراه با نمونههای پوست تجزیه و تحلیل شدند و در یک مورد، نمونهای از اندام نیز بررسی شد.
موربیلاویروس سیتاسین — گونهای که ابتدا در دلفینها شناسایی شد — در گروههای نهنگ یقهدار در نروژ شمالی، در نهنگ کاسهای که نشانههای ضعف سلامت نشان میداد، و در یک نهنگ پایلوت که به ساحل افتاده بود، شناسایی شد. پژوهشگران هشدار میدهند که تجمعات متراکم تغذیهای در فصول سرد، که نهنگها، پرندگان دریایی و انسانها بهصورت نزدیک با هم تعامل دارند، میتواند خطر انتقال ویروس را افزایش دهد.
این مطالعه همچنین هرپسویروسها را در نهنگهای یقهدار در سراسر نروژ، ایسلند و کیپورد شناسایی کرد، اما هیچ شواهدی از ویروس آنفولانزا مرغی یا باکتری بروسللا، که پیشتر با گیر افتادن سیتاسینها مرتبط بودهاند، نیافته شد.
نویسندهٔ اصلی، هلنا کوستا از دانشگاه نورد، گفت که نظارت مستمر برای مقابله با فشارهای فزاینده بر اکوسیستمهای دریایی آرکتیک ضروری خواهد بود.
در آینده، اولویت این است که از این روشها برای نظارت بلندمدت استفاده کنیم تا بتوانیم بفهمیم چگونه عوامل استرسزا و نوظهور متعدد سلامت نهنگها را در سالهای آینده شکل میدهند.
این پژوهش توسط کالج کینگ لندن و شورای پژوهشی نروژ تأمین مالی شد و شامل همکارانی از دانشگاه آرکتیک نروژ (UiT)، دانشگاه ایسلند و BIOS‑CV در کیپورد بود.
برای مشاهده مطالب بیشتر از بخش خبری اقیانوسشناسی، اینجا را کلیک کنید.
