درمان با آنتی‌بادی، نقاب قندی سرطان پانکراس را برای بیدار کردن دوباره سیستم ایمنی خنثی می‌کند
درمان سرطان پانکراس به دشواری شهرت دارد و این بیماری اغلب در برابر پیشرفته‌ترین ایمونوتراپی‌ها مقاومت می‌کند. دانشمندان Northwestern Medicine توضیح جدیدی برای این مقاومت یافته‌اند: تومورهای پانکراس از یک نقاب قندی برای پنهان شدن از سیستم ایمنی استفاده می‌کنند. این دانشمندان همچنین یک درمان آنتی‌بادی ابداع کرده‌اند که این سیگنال «حمله نکن» مبتنی بر قند را مسدود می‌کند.
این تیم برای اولین بار، سازوکار این ترفند قندی را شناسایی کرد و نشان داد که مسدود کردن آن با یک آنتی‌بادی مونوکلونال، سلول‌های ایمنی را برای حمله به سلول‌های سرطانی در مدل‌های موش پیش‌بالینی دوباره فعال می‌کند.
محمد عبدالمحسن، نویسنده ارشد این مطالعه و دانشیار پزشکی در بخش بیماری‌های عفونی دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث‌وسترن، می‌گوید: «حدود شش سال طول کشید تا تیم ما این سازوکار جدید را کشف کند، آنتی‌بادی‌های مناسب را توسعه دهد و آنها را آزمایش کند.»
«مشاهده کارایی آن یک پیشرفت بزرگ بود.»
این مطالعه در مجله Cancer Research منتشر شده است.
فعال‌سازی دوباره سیستم ایمنی
سرطان پانکراس یکی از کشنده‌ترین سرطان‌هاست. این بیماری اغلب دیر تشخیص داده می‌شود، گزینه‌های درمانی محدودی دارد و نرخ بقای پنج‌ساله آن تنها ۱۳ درصد است. همچنین، این سرطان تمایل دارد در برابر ایمونوتراپی‌هایی که در برابر سایر سرطان‌ها به‌خوبی عمل می‌کنند، مقاومت نشان دهد.
درون تومورهای پانکراس، پاسخ سیستم ایمنی به طرز غیرمعمولی سرکوب می‌شود. عبدالمحسن می‌گوید: «ما به دنبال این بودیم که دلیل آن را بفهمیم و ببینیم آیا می‌توانیم این محیط را تغییر دهیم تا سلول‌های ایمنی به جای نادیده گرفتن یا حتی کمک به سلول‌های تومور، به آنها حمله کنند.»
این تیم دریافت که تومورهای پانکراس یک سیستم ایمنی طبیعی را که توسط سلول‌های سالم استفاده می‌شود، به نفع خود مصادره می‌کنند. در شرایط عادی، سلول‌های سالم یک قند به نام «اسید سیالیک» را بر روی سطح خود بیان می‌کنند تا به سیستم ایمنی سیگنال دهند که «به من آسیب نزن.»
دانشمندان دریافتند که تومورهای پانکراس با قرار دادن همین نوع قند بر روی یک پروتئین سطحی به نام «اینتگرین α3β1»، از این سیستم سوءاستفاده می‌کنند. این پوشش قندی به پروتئین اجازه می‌دهد تا به یک حسگر روی سلول‌های ایمنی به نام «Siglec-10» متصل شده و یک سیگنال دروغین «عقب‌نشینی کن» ارسال کند.
عبدالمحسن توضیح می‌دهد: «به طور خلاصه، تومور خود را با قند می‌پوشاند – یک حرکت کلاسیک گرگ در لباس میش – تا از نظارت ایمنی فرار کند.»
ساخت یک آنتی‌بادی جدید
دانشمندان نورث‌وسترن پس از کشف این سازوکار پنهان‌کاری جدید، آنتی‌بادی‌های مونوکلونالی ساختند که آن را مسدود می‌کند. هنگامی که آنها از این آنتی‌بادی‌ها در آزمایشگاه و در دو مدل حیوانی استفاده کردند، سلول‌های ایمنی بیدار شده و شروع به خوردن سلول‌های سرطانی کردند. رشد تومورها در موش‌های تحت درمان به طور قابل توجهی کندتر از گروه کنترل درمان‌نشده بود.
ساخت این آنتی‌بادی‌ها کار ساده‌ای نبود. عبدالمحسن می‌گوید: «وقتی یک آنتی‌بادی می‌سازید، سلول‌هایی به نام هیبریدوما را که آنتی‌بادی تولید می‌کنند، آزمایش می‌کنید. ما هزاران سلول را غربالگری کردیم تا بالاخره آنی را که کار می‌کرد، پیدا کردیم.»
او می‌گوید گام بعدی، ترکیب این آنتی‌بادی با درمان‌های شیمی‌درمانی و ایمونوتراپی فعلی است. وی افزود: «یک منطق علمی قوی وجود دارد که باور داشته باشیم درمان ترکیبی به ما امکان می‌دهد به هدف نهایی خود، یعنی بهبودی کامل، برسیم. ما فقط به دنبال کاهش ۴۰ درصدی تومور یا کند کردن رشد آن نیستیم. ما می‌خواهیم سرطان را به طور کامل از بین ببریم.»
حرکت به سوی آزمایش‌های بالینی
عبدالمحسن گفت که تیم او اکنون در حال بهینه‌سازی این آنتی‌بادی برای استفاده انسانی و حرکت به سمت مطالعات اولیه ایمنی و دوزبندی است. به موازات آن، آنها در حال آزمایش این آنتی‌بادی در ترکیب با شیمی‌درمانی و ایمونوتراپی و همچنین توسعه یک آزمایش همراه برای شناسایی بیمارانی هستند که تومورهایشان به این مسیر مبتنی بر قند متکی است تا پزشکان بتوانند افراد مناسب را با درمان مناسب تطبیق دهند.
عبدالمحسن تخمین می‌زند که اگر پیشرفت طبق برنامه ادامه یابد، ممکن است حدود پنج سال طول بکشد تا چنین درمانی در دسترس بیماران قرار گیرد.
او افزود که این یافته‌ها می‌توانند پیامدهای گسترده‌تری فراتر از سرطان پانکراس داشته باشند. «ما اکنون در حال بررسی این موضوع هستیم که آیا همین ترفند پوشش قندی در سایر سرطان‌های مقاوم به درمان، مانند گلیوبلاستوما، و در بیماری‌های غیرسرطانی که در آن سیستم ایمنی گمراه می‌شود، نیز وجود دارد یا خیر.»
آزمایشگاه عبدالمحسن بر روی حوزه رو به رشد گلیکوایمونولوژی تمرکز دارد که به مطالعه چگونگی تنظیم سیستم ایمنی توسط قندها می‌پردازد. او می‌گوید: «ما تازه در ابتدای راه این حوزه هستیم. اینجا در نورث‌وسترن، ما در موقعیتی هستیم که این بینش‌های مبتنی بر قند را به درمان‌های واقعی برای سرطان، بیماری‌های عفونی و بیماری‌های مرتبط با افزایش سن تبدیل کنیم.»
عبدالمحسن عضو مرکز جامع سرطان رابرت اچ. لوری در دانشگاه نورث‌وسترن است.
اطلاعات بیشتر: Targetting Interactions Between Siglec-10 and α3β1 Integrin Enhances Macrophage-Mediated Phagocytosis of Pancreatic Cancer, Cancer Research (2025). DOI: 10.1158/0008-5472.CAN-25-0977
اطلاعات مجله: Cancer Research
منبع: دانشگاه نورث‌وسترن
