ورزش در یک دوره از زندگی می‌تواند خطر دمانس را تا ۴۵٪ کاهش دهد
سال‌هاست که دانشمندان می‌دانند حرکت بدن می‌تواند ذهن ما را تقویت کند. فعالیت بدنی جریان خون به مغز را افزایش می‌دهد، نوروپلاستیسیته را تقویت می‌کند و التهاب مزمن را کاهش می‌دهد. این فرآیندها معتقدند که از کاهش عملکرد شناختی، از جمله دمانس، محافظت می‌کنند.
با این حال، علیرغم دهه‌ها تحقیق، سؤال‌های کلان هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند.
آیا ورزش در هر سنی می‌تواند خطر دمانس شما را کاهش دهد؟ یا فقط در دوران جوانی؟ و اگر خطر ژنتیکی بالاتری داشته باشید، آیا ورزش همچنان می‌تواند فرق ایجاد کند؟
تحقیقات جدیدی از مطالعه طولانی‌مدت Framingham Heart Study در ایالات متحده که امروز منتشر شد، برخی از واضح‌ترین پاسخ‌های موجود تا به امروز را ارائه می‌دهد. یافته‌های آنها از آنچه بسیاری از پزشکان به بیماران می‌گویند، تأیید می‌کند: ورزش مفید است.
اما این مطالعه همچنین بینش جدیدی دربارهٔ اثر محافظتی احتمالی حفظ فعالیت در سن ۴۵ سالگی و بالایی ارائه می‌دهد – حتی برای کسانی که پیش‌زمینه ژنتیکی خاصی برای دمانس دارند.
این مطالعه چه چیزی را بررسی کرد؟
تحقیقات جدید از داده‌های ۴۲۹۰ شرکت‌کننده‌ای که در گروه فرزندان (Offspring) مطالعه Framingham Heart Study ثبت‌نام کرده‌اند، بهره می‌برد.
این مطالعه در سال ۱۹۴۸ آغاز شد، زمانی که پژوهشگران بیش از ۵۰۰۰ بزرگسال ۳۰ ساله و بالاتر از شهر فرینگهام، ماساچوست، برای بررسی عوامل خطر طولانی‌مدت بیماری‌های قلبی‌عروقی جذب کردند.
در سال ۱۹۷۱، نسل دوم (بیش از ۵۰۰۰ فرزند بزرگسالان گروه اولیه و همسرانشان) ثبت‌نام شد و گروه Offspring را تشکیل داد. این نسل سپس هر چهار تا هشت سال یک بار ارزیابی‌های بهداشتی و پزشکی منظم دریافت کرد.
در این مطالعه جدید، شرکت‌کنندگان فعالیت جسمانی خود را به‌صورت خوداظهاری گزارش دادند. این شامل فعالیت‌های تصادفی مانند بالا رفتن از پله‌ها و همچنین ورزش‌های شدید می‌شد.
شرکت‌کنندگان برای اولین بار این فعالیت‌ها را در سال ۱۹۷۱ گزارش دادند و سپس در طول چندین دهه دوباره گزارش کردند. بر اساس سنی که هر شرکت‌کننده برای نخستین بار ارزیابی شد، به سه دسته تقسیم شدند:
- دوره جوانی (۲۶–۴۴ سال): در اواخر دههٔ ۱۹۷۰ ارزیابی شد
- میانسالی (۴۵–۶۴ سال): در اواخر دههٔ ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ ارزیابی شد
- سن پیشرفته (۶۵ سال و بالاتر): در اواخر دههٔ ۱۹۹۰ و اوایل دههٔ ۲۰۰۰ ارزیابی شد.
برای بررسی اینکه فعالیت جسمانی چگونه خطر دمانس را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پژوهشگران تعداد افرادی که در هر گروه سنی به دمانس مبتلا شدند و سنی که در آن تشخیص داده شدند را تجزیه و تحلیل کردند.
سپس الگوهای فعالیت بدنی در هر گروه سنی (پایین، متوسط، بالا) را در نظر گرفتند تا ببینند آیا ارتباطی بين میزان تمرین افراد و بروز دمانس وجود دارد یا نه.
آنها همچنین بررسی کردند که چه افرادی دارای عامل خطر ژنتیکی شناخته‌شده برای بیماری آلزایمر، آلل APOE ε4، هستند.
آنها چه یافتند؟
در طول دوره‌ی پیگیری، ۱۳٫۲٪ (۵۶۷ نفر) از ۴۲۹۰ شرکت‌کننده به دمانس مبتلا شدند که بیشتر آنها در گروه سنی مسن‌تر بودند.
این میزان نسبت به سایر مطالعات طولانی‌مدت دمانس و نسبت به نرخ‌های استرالیا (یک نفر از هر ۱۲، یا ۸٫۳٪ از استرالیایی‌های بالای ۶۵ سال در حال حاضر دمانس دارند) بسیار بالا است.
وقتی پژوهشگران سطوح فعالیت بدنی را بررسی کردند، الگو به‌وضوح آشکار شد. کسانی که در میانسالی و دوران پس از آن بالاترین سطح فعالیت را داشتند، ۴۱‑۴۵٪ کمتر احتمال داشت که به دمانس مبتلا شوند نسبت به کسانی که کم‌ترین سطح فعالیت را داشتند.
این موضوع حتی پس از تنظیم برای عوامل دموگرافیکی که خطر دمانس را افزایش می‌دهند (مانند سن و تحصیلات) و سایر عوامل سلامت مزمن (مانند فشار خون بالا و دیابت) نیز صادق بود.
جالب است که فعالیت بدنی در دوران جوانی اولیه تأثیری بر خطر دمانس نداشت.
نوآوری کلیدی این مطالعه بررسی عامل خطر ژنتیکی، آلل APOE ε4 بود. این تحلیل پیشنهادی جدیدی ارائه می‌دهد:
- در میانسالی، فعالیت بدنی بیشتر تنها در افرادی که این پیش‌زمینهٔ ژنتیکی را نداشتند، خطر دمانس را کاهش داد.
- اما در دوران پس از آن، فعالیت بدنی بیشتر خطر دمانس را هم در حاملان و هم در غیرحاملان این ژن کاهش داد.
به این معنی است که برای افرادی که به‌صورت ژنتیکی مستعد دمانس هستند، حفظ فعالیت در دوران پس از آن همچنان می‌تواند محافظت قابل‌توجهی فراهم کند.
اهمیت این نتایج چقدر است؟
یافته‌ها به‌طور عمده تأیید می‌کنند آنچه که دانشمندان قبلاً می‌دانند: ورزش برای مغز مفید است.
آنچه این مطالعه را متمایز می‌کند، نمونه بزرگ، پیگیری چنددهه‌ای، و تجزیه و تحلیل ژنتیکی آن در دوره‌های مختلف زندگی است.
این پیشنهاد که فعالیت در میانسالی برای برخی افراد بسته به خطر ژنتیکیشان متفاوت مفید است، در حالی که فعالیت در دوران پس از آن تقریباً برای همه مفید است، می‌تواند لایه جدیدی به پیام‌های بهداشت عمومی بدهد.
اما برخی محدودیت‌ها وجود داشت
در این مطالعه، فعالیت بدنی عمدتاً خوداظهاری بود، بنابراین احتمال بروز سوگیری یادآوری وجود دارد. همچنین هنوز نمی‌دانیم کدام نوع ورزش بیشترین فایده را دارد.
موارد دمانس در گروه سنی جوان‌ترین نیز نسبتاً نادر بود، بنابراین نمونه کوچک محدودیت‌هایی در استنتاج قطعی درباره جوانی ایجاد می‌کند.
این گروه عمدتاً از نژاد اروپایی تشکیل شده و به دلیل مشترک بودن عوامل محیطی به دلیل مبدأ یک شهر، قابلیت تعمیم نتایج به جمعیت‌های متنوع‌تر را محدود می‌کند.
این موضوع به‌ویژه با توجه به نابرابری‌های جهانی در خطر و تشخیص دمانس اهمیت دارد. آگاهی درباره دمانس و عوامل خطر نیز در گروه‌های نژادی متنوع به‌صورت قابل‌توجهی پایین است؛ به‌طوری که اغلب به‌عنوان یک بخش «طبیعی» از پیری درک می‌شود.
این برای ما چه معنایی دارد؟
نتیجه‌گیری به‌ساده‌ترین شکل ممکن است: بیشتر حرکت کنید، در هر سنی. در این مقطع می‌دانیم که مزایای این کار بیشتر از مضرات آن است.
جویس سیت، استادیار | معاون رئیس، مؤسسه MARCS برای مغز، رفتار و توسعه، دانشگاه وسترن سیدنی
این مقاله از سایت The Conversation تحت مجوز Creative Commons بازنشر شده است. مقالهٔ اصلی را بخوانید.
