این داروی رایج خواب به‌آن اندازه که می‌گویند بی‌ضرر نیست؛ مطالعه‌ای هشدار می‌دهد
یک تحلیل بزرگ واقعی نشان می‌دهد که بزرگسالان مبتلا به بی‌خوابی مزمن که برای یک سال یا بیشتر از ملاتونین استفاده کرده‌اند، بیشتر احتمال دارد که تشخیص نارسایی قلبی دریافت کنند و به‌دلیل آن بستری شوند.
علاوه بر این، آنها در طی پنج سال بیشتر احتمال مرگ از هر علت دیگری را نسبت به بیماران مشابهی که ملاتونین مصرف نکرده‌اند، دارند. این نتایج اولیه هستند، اما سؤالاتی درباره ایمنی این مکمل که بسیاری آن را «طبیعی» و بی‌ضرر می‌دانند، برانگیخته می‌کنند.
در نشست‌های علمی انجمن قلب آمریکا سال ۲۰۲۵ ارائه شد؛ این مطالعه نتایج بیش از 130,000 بزرگسال مبتلا به بی‌خوابی را پیگیری کرد و مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت ملاتونین را با افرادی که به‌دقت با آنها مطابقت داشتند ولی ملاتونین مصرف نکرده بودند، مقایسه کرد.
اگرچه این پژوهش نمی‌تواند رابطه علت و معلول را ثابت کند، اما سیگنال مشاهده‌شده در چندین تحلیل به‌طور مداوم ظاهر شد و درخواست‌های احتیاط و آزمایش‌های دقیق‌تری را برانگیخت.
داروی رایج خواب تحت ذره‌بین
ملاتونین هورمونی است که توسط غده پینهال تولید می‌شود و به تنظیم چرخه خواب‑بیداری کمک می‌کند؛ در تاریکی افزایش می‌یابد و در نور روز کاهش می‌یابد.
نسخه‌های سنتزی که از نظر شیمیایی کاملاً مشابه هورمون طبیعی هستند، به‌صورت گسترده در ایالات متحده به‌صورت داروهای بدون نسخه برای بی‌خوابی و جت لگ فروش می‌شوند؛ با این‌حال، غلظت و خلوص این مکمل‌ها می‌تواند متفاوت باشد زیرا تحت مقررات مشابه داروهای تجویزی قرار ندارند.
محققان تمرکز خود را بر بزرگسالان مبتلا به بی‌خوابی مزمن گذاشتند و سؤال ساده‌ای مطرح کردند: آیا مصرف طولانی‌مدت و ثبت‌شده ملاتونین با نرخ بالاتر نارسایی قلبی و سایر پیامدهای جدی هم‌راستا است؟
نویسنده اصلی مطالعه، اکنیدیلچوکوی نادی، رزیدنت ارشد در طب داخلی در مرکز مراقبت اولیه SUNY Downstate/Kings County در بروکلین، نیویورک است.
«ممکن است مکمل‌های ملاتونین به‌قدر که معمولاً تصور می‌شود بی‌ضرر نباشند. اگر نتایج مطالعه ما تأیید شود، می‌تواند نحوه مشاوره پزشکان به بیماران در مورد داروهای خواب را تحت تأثیر قرار دهد»، نادی گفت.
پیگیری مصرف طولانی‌مدت ملاتونین
با استفاده از شبکه پژوهشی جهانی TriNetX، تیم سوابق الکترونیکی سلامت 130,828 بزرگسال (میانگین سنی 55.7 سال؛ 61.4% زن) تشخیص‌داده‌شده با بی‌خوابی را جمع‌آوری کرد.
مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت ملاتونین به‌عنوان افرادی تعریف شدند که حداقل یک نسخه ثبت‌شده ملاتونین و یک سال یا بیشتر استفاده مستند داشته‌اند. آنها با بیماران بی‌خوابی که در هیچ‌یک از سوابقشان ملاتونین ثبت نشده بود، مطابقت داده شدند.
این گروه در 40 عامل از جمله ویژگی‌های جمعیتی، بیماری‌های همزمان، داروهای قلبی‑عروقی و نورولوژیک، فشار خون و شاخص توده بدنی مشابه بودند.
افرادی که پیش‌از این نارسایی قلبی داشته‌اند یا از داروهای دیگر خواب (مانند بنزودیازپین‌ها) استفاده می‌کردند، حذف شدند. سپس پژوهشگران هر دو گروه را به‌مدت پنج سال پس از تطبیق، از طریق سوابق پیگیری کردند.
چون در برخی کشورها (مانند بریتانیا) ملاتونین فقط با نسخه تجویز می‌شود و در کشورهای دیگر (مانند ایالات متحده) به‌صورت داروی بدون نسخه در دسترس است، تیم یک تحلیل حساسیت نیز انجام داد که حداقل دو نسخه ملاتونین با فاصله 90 روزی پر شده باشد تا تعریف مصرف مستمر تقویت شود.
مصرف ملاتونین و نارسایی قلبی
در میان بزرگسالان مبتلا به بی‌خوابی، افرادی که بیش از 12 ماه استفاده ثبت‌شده از ملاتونین داشته‌اند، حدود 90% شانس بالاتری برای ابتلا به نارسایی قلبی در طول پنج سال نسبت به غیرمصرف‌کنندگان مطابقت‑داده‌شده داشتند (4.6% در مقابل 2.7%).
هنگامی که پژوهشگران تعریف مصرف را به حداقل دو نسخه با فاصله 90 روزی محدود کردند، افزایش مشابهی مشاهده شد (حدود 82% بیشتر).
در نتایج ثانویه، شرکت‌کنندگانی که ملاتونین مصرف می‌کردند تقریباً 3.5 برابر بیشتر احتمال بستری به‌دلیل نارسایی قلبی (19.0% در مقابل 6.6%) و تقریباً دو برابر بیشتر احتمال مرگ به‌دلیل هر علت (7.8% در مقابل 4.3%) در همان دوره داشتند.
«مکمل‌های ملاتونین به‌طور گسترده به‌عنوان گزینه‌ای ایمن و «طبیعی» برای بهبود خواب در نظر گرفته می‌شوند، بنابراین مشاهده این افزایش‌های مداوم و قابل‌توجه در پیامدهای جدی سلامت، حتی پس از تنظیم برای بسیاری از عوامل خطر دیگر، شگفت‌انگیز بود»، نادی گفت.
«من شگفت‌زده‌ام که پزشکان ملاتونین را برای بی‌خوابی تجویز کنند و بیماران آن را بیش از 365 روز استفاده کنند، چرا که ملاتونین، حداقل در ایالات متحده، برای درمان بی‌خوابی تجویز نمی‌شود»، ماری‑پیر است‑آنج، استاد پزشکی تغذیه‌ای در مرکز پزشکی کولومبیا یونیورسیتی ایروینگ گفت.
در ایالات متحده، ملاتونین می‌تواند به‌صورت مکمل بدون نسخه مصرف شود و افراد باید آگاه باشند که بدون تشخیص مناسب، نباید به‌صورت مزمن مصرف شود، استاد است‑آنج خاطرنشان کرد.
محدودیت‌های مطالعه
تحلیل‌های مشاهده‌ای می‌توانند ارتباطات را نشان دهند اما علّیت را ثابت نمی‌کنند. نویسندگان چندین محدودیت در این مطالعه اشاره می‌کنند.
از آنجا که مصرف ملاتونین بدون نسخه در کشورهایی مانند ایالات متحده اغلب در سوابق پزشکی ثبت نمی‌شود، ممکن است برخی از مصرف‌کنندگان واقعی به‌عنوان غیرمصرف‌کنندگان طبقه‌بندی شده باشند که می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد.
کدهای بستری ممکن است دامنه‌ای از مراقبت‌های مرتبط با نارسایی قلبی را شامل شوند و لزوماً تشخیص جدیدی نباشند. این پایگاه داده مکان بیمار، شدت بی‌خوابی یا وجود سایر بیماری‌های روانی را شامل نمی‌شد.
«بی‌خوابی شدیدتر، افسردگی/اضطراب یا استفاده از داروهای دیگر تقویت‌کننده خواب ممکن است هم با مصرف ملاتونین و هم با خطر قلبی مرتبط باشد»، نادی گفت.
«همچنین، اگرچه ارتباطی که یافتیم نگرانی‌های ایمنی درباره این مکمل پرکاربرد را برانگیخته است، اما مطالعه ما نمی‌تواند رابطه مستقیم علت‑و‑نتیجه را ثابت کند. این به معنای نیاز به پژوهش‌های بیشتر برای آزمون ایمنی ملاتونین برای قلب است.»
پیشگیری از مشکلات قلبی ناشی از ملاتونین
نارسایی قلبی حدود 6.7 میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و خطرات قابل‌توجهی از نظر بستری شدن و مرگ دارد.
اگر پژوهش‌های آینده تأیید کنند که مصرف مزمن ملاتونین این خطر را در افراد مبتلا به بی‌خوابی افزایش می‌دهد، روش‌های مشاوره و تجویز ممکن است نیاز به تغییر داشته باشند.
این یافته‌ها نیاز به مستندسازی دقیق مصرف مکمل‌ها، تعیین واضح ایندیکیشن‌ها و محدودیت‌های زمانی، و بررسی درمان‌های مبتنی بر شواهد برای بی‌خوابی – مانند درمان شناختی‑رفتاری برای بی‌خوابی (CBT‑I) – پیش از استفاده از داروهای طولانی‌مدت دارویی، را نشان می‌دهند.
جهت‌گیری‌های پژوهشی آینده
مراحل بعدی تیم شامل تحلیل‌های دقیق‌تری است که دوز، فرم‌ها و التزام مصرف را در نظر بگیرند.
همچنین مطالعات پیش‌آیند نیاز است تا شدت خواب را همراه با نتایج قلبی‑عروقی پیگیری کنند.
در نهایت، متخصصان باید در صورت امکان آزمایش‌های تصادفی طراحی کنند تا روشن شود آیا خود ملاتونین، شدت بی‌خوابی زمینه‌ای یا عوامل هم‌پیوسته، ریسک‌های مشاهده‌شده را ایجاد می‌کنند.
تا آن زمان، پیام هشدار است، نه اضطراب: استفاده از ملاتونین را با یک پزشک در میان بگذارید، خوددرمانی مزمن برای بی‌خوابی را پرهیز کنید و استراتژی‌های خواب ایمن‌تر و ثابت‌شده را در حالی که علم در حال پیشرفت است، ارزیابی کنید.
