هشدار متخصصان سرطان در ماه آگاهی‌رسانی: سرطان ریه فقط مختص افراد سیگاری نیست، به علائم اولیه توجه کنید
ماه آگاهی‌رسانی درباره سرطان ریه تأکید می‌کند که این بیماری فقط مختص افراد سیگاری نیست و آلودگی هوا و ژنتیک نیز در آن نقش دارند. علائم اولیه مانند سرفه مداوم اغلب نادیده گرفته می‌شوند، در حالی که تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری‌هایی مانند سی‌تی اسکن با دوز پایین، نقشی حیاتی دارد. ترک سیگار، سبک زندگی سالم و معاینات منظم به طور چشمگیری خطر ابتلا را کاهش داده و به سلامت ریه‌ها کمک می‌کند.
ماه نوامبر، ماه آگاهی‌رسانی درباره سرطان ریه است؛ زمانی برای تأمل، نفس کشیدن و صحبت درباره یکی از جدی‌ترین و در عین حال کمتر شناخته‌شده‌ترین سرطان‌های جهان. این بیماری فقط «بیماری افراد سیگاری» نیست و به دلیل آلودگی هوا، دود دست دوم و عوامل ژنتیکی، افراد غیرسیگاری نیز به طور فزاینده‌ای به آن مبتلا می‌شوند. بخش نگران‌کننده ماجرا این است که علائم اولیه مانند سرفه‌ای طولانی، تنگی نفس یا خستگی اغلب بی‌خطر به نظر می‌رسند و بیشتر مردم آنها را نادیده می‌گیرند. اما تشخیص زودهنگام می‌تواند سرنوشت بیمار را تغییر دهد.
هدف این ماه، افزایش آگاهی، تشویق به انجام غربالگری‌های منظم مانند سی‌تی اسکن با دوز پایین برای افراد در معرض خطر و یادآوری این نکته به همگان است که ترک سیگار واقعاً نجات‌بخش است. خبر خوب این است که سلامت ریه‌ها می‌تواند با گذشت زمان، تغذیه مناسب و رعایت عادات هوای پاک، بهبود یابد. پس اگر سرفه‌های خود را نادیده گرفته‌اید یا معاینات پزشکی‌تان را پشت گوش انداخته‌اید، شاید نوامبر بهترین زمان برای شروع توجه به سلامتی‌تان باشد، زیرا ریه‌های شما به معنای واقعی کلمه، نفسِ زندگی شما هستند.
۸ حرکت یوگا برای بهبود ظرفیت ریه و تقویت عضلات تنفسی
ما با دکتر آنادی پاچوری، دانشیار و رئیس بخش آنکولوژی جراحی در بیمارستان فوق تخصصی مکس، شالیمار باغ و دکتر آرون کومار گوئل، رئیس بخش آنکولوژی جراحی در بیمارستان سرطان آندرومدا گفتگو کردیم.
علائم و نشانه‌های اولیه سرطان ریه که اغلب نادیده گرفته می‌شوند، کدامند؟
دکتر آنادی پاچوری: بسیاری از افراد علائم اولیه سرطان ریه را نادیده می‌گیرند، زیرا شبیه به مشکلات شایع ریوی یا فصلی هستند. سرفه‌ای که هفته‌ها ادامه دارد، ناراحتی خفیف در قفسه سینه، گرفتگی صدا یا تنگی نفس هنگام فعالیت‌های روزمره، همگی می‌توانند از نشانه‌های اولیه باشند. برخی ممکن است متوجه خستگی یا عفونت‌های مکرر ریوی شوند. حتی وجود رگه‌های کوچک خون در خلط هرگز نباید نادیده گرفته شود و نیازمند توجه پزشکی است.
دکتر آرون کومار گوئل: در مراحل اولیه، تشخیص سرطان ریه اغلب دشوار است زیرا علائم آن جزئی به نظر می‌رسند. این علائم شامل سرفه‌ای که بیش از سه هفته طول بکشد، وجود خون در خلط، تنگی نفس بدون دلیل مشخص، عفونت‌های مکرر قفسه سینه، درد در قفسه سینه یا پشت، تغییر در صدا، کاهش وزن یا خستگی می‌شود. این علائم باید همیشه جدی گرفته شوند، به خصوص توسط افراد سیگاری یا کسانی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند.
سیگار کشیدن چگونه خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد و آیا افراد غیرسیگاری نیز در معرض خطر هستند؟
پاسخ هر دو متخصص: دود سیگار حاوی هزاران ماده شیمیایی مضر است که بسیاری از آنها سرطان‌زا بوده و به DNA سلول‌های ریه آسیب می‌رسانند. هر چه فرد مدت طولانی‌تر و با تعداد بیشتری سیگار بکشد، شانس ابتلا به سرطان ریه در او بیشتر می‌شود. اما افراد غیرسیگاری نیز کاملاً در امان نیستند؛ قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا، دود دست دوم یا عوامل ژنتیکی نیز می‌تواند باعث بروز سرطان شود.
مؤثرترین راه‌ها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه چیست؟
این متخصصان توصیه می‌کنند: «قدرتمندترین گام برای پیشگیری از سرطان ریه، ترک کامل سیگار است؛ هیچ حد بی‌خطری برای مصرف آن وجود ندارد. از دود دست دوم دوری کنید، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و مواد شیمیایی محیط کار را کاهش دهید و خانه خود را به خوبی تهویه کنید. از دستگاه‌های تصفیه هوا، سوخت‌های پاک و ماسک‌های محافظ در روزهای با آلودگی بالا استفاده کنید. افرادی که سابقه مصرف سنگین سیگار را دارند، باید برای تشخیص زودهنگام، در مورد انجام سالانه سی‌تی اسکن با دوز پایین با پزشک خود مشورت کنند. معاینات منظم پزشکی و واکسیناسیون برای آنفولانزا و ذات‌الریه نیز به سلامت بلندمدت ریه‌ها کمک می‌کند. کنار گذاشتن سیگار و بهبود کیفیت هوا با هم، یک دفاع قوی در برابر آسیب ریه و سرطان ایجاد می‌کنند.»
رژیم غذایی، ورزش و سبک زندگی کلی چگونه بر سلامت ریه و پیشگیری از سرطان تأثیر می‌گذارند؟
دکتر آنادی پاچوری: تغذیه خوب و ورزش منظم تفاوت واقعی ایجاد می‌کنند. غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها—مانند سبزیجات برگ‌دار، میوه‌ها و آجیل—به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب کمک می‌کنند. فعالیت بدنی ریه‌ها را قوی نگه می‌دارد و به جریان بهتر اکسیژن کمک می‌کند. پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده، الکل و محیط‌های آلوده نیز نقش مهمی در حفظ سلامت ریه‌ها دارد.
دکتر آرون کومار گوئل: زندگی متعادل، عامل اصلی ایمنی ریه‌هاست. غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند میوه‌ها، سبزیجات برگ سبز، زردچوبه و آجیل را در رژیم غذایی خود بگنجانید و همزمان مصرف غذاهای سرخ‌شده یا فرآوری‌شده را کاهش دهید. روزانه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه را به ورزش اختصاص دهید که ظرفیت ریه‌های شما را افزایش می‌دهد. اگر وزن سالمی دارید، مصرف الکل را محدود کنید و روش‌های تمدد اعصاب و تمرینات تنفس عمیق مانند پرانایاما را انجام دهید، ریه‌های شما قوی‌تر خواهند شد.
افرادی که سیگار را ترک کرده‌اند برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه در بلندمدت چه باید بکنند؟
دکتر گوئل توصیه می‌کند: «دوباره سیگار کشیدن را شروع نکنید و سالانه معاینات ریه را انجام دهید. افراد بین ۵۰ تا ۸۰ سال با سابقه مصرف سنگین سیگار می‌توانند انجام سی‌تی اسکن با دوز پایین را مد نظر قرار دهند. در کنار این، تغذیه سالم، فعال ماندن و اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها و دود دیگران از جمله اقداماتی است که می‌توان انجام داد. این اقدامات خطر ابتلا به سرطان ریه را در افراد سیگاری سابق کاهش داده و به سلامت دستگاه تنفسی کمک می‌کند.»
دکتر پاچوری توصیه می‌کند: «حتی پس از ترک سیگار، مهم است که به یک سبک زندگی سالم متعهد بمانید. خوب غذا بخورید، به طور منظم ورزش کنید و برای معاینات دوره‌ای پزشکی مراجعه کنید. در مورد غربالگری ریه با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص اگر سال‌ها سیگار می‌کشیدید. بدن به مرور زمان به بهبود خود ادامه می‌دهد—عملکرد ریه و خطر ابتلا هر دو پس از ترک به طور پیوسته بهبود می‌یابند.»
بزرگترین باورهای غلط یا تصورات اشتباه در مورد سرطان ریه که می‌خواهید اصلاح کنید، کدامند؟
به گفته این متخصصان، یک باور غلط رایج این است که سرطان ریه فقط افراد سیگاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود—اگرچه سیگار کشیدن همچنان علت اصلی است. افراد غیرسیگاری با خطراتی ناشی از آلودگی هوا، دود دست دوم و عوامل ژنتیکی روبرو هستند. تصور غلط دیگر این است که پس از وارد شدن آسیب، ترک سیگار کمکی نمی‌کند، که این کاملاً نادرست است. فواید ترک سیگار در عرض چند هفته آغاز می‌شود و خطر ابتلا هر سال کاهش می‌یابد. تشخیص زودهنگام بهترین شانس برای درمان را فراهم می‌کند و درمان‌های جدیدتر به طور مداوم بقای بیماران را بهبود می‌بخشند. سرفه مداوم یا تنگی نفس هرگز نباید نادیده گرفته شود و هیچ درمان گیاهی نمی‌تواند آسیب DNA ناشی از سیگار را معکوس کند.
