اثر یک نوشیدنی حاوی فروکتوز بر سیستم ایمنی
حتی با پیشرفتهای پزشکی مدرن، عفونتهای ناشی از باکتریها و ویروسها همچنان یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان هستند.
دانشمندان هماکنون در حال بررسی این موضوع هستند که آیا رژیم غذایی میتواند در شکلگیری پاسخ بدن به این تهدیدها نقش داشته باشد. یک تیم تحقیقاتی به رهبری اینا برگهایم از بخش علوم تغذیه دانشگاه وین برای اولین بار نشان داده است که مصرف فروکتوز باعث میشود مونوسیتها، سلولهای کلیدی ایمنی در خون، به سموم باکتریایی با شدت بیشتری واکنش نشان دهند که منجر به اثر مضر میشود. این مطالعه دریافت که فروکتوز تعداد گیرندههای شناساییکننده این سموم را افزایش میدهد که میتواند التهاب را تشدید کند. نتایج این پژوهش در مجله Redox Biology منتشر شده است.
تأثیر فروکتوز و گلوکز بر پاسخهای ایمنی
بهمنظور بررسی اینکه چگونه شکرهای مختلف بر سیستم ایمنی تأثیر میگذارند، پژوهشگران دو مطالعه تصادفی بر روی بزرگسالان سالم انجام دادند. شرکتکنندگان نوشیدنیهای شیرینشده با فروکتوز یا گلوکز مصرف کردند تا دانشمندان بتوانند مقایسه کنند هر یک از این شکرها چگونه فعالیت ایمنی را تحت تأثیر قرار میدهند. همزمان با این مطالعات انسانی، تیم پژوهشی آزمایشهایی بر روی مونوسیتهای جداییافته و مدلهای کشت سلولی انجام داد تا فرآیندهای زیستی درگیر را بهتر درک کنند.
فروکتوز باعث افزایش گیرندههای شناساییکننده سموم باکتریایی میشود
پژوهشگران دریافتند که مصرف فروکتوز، برخلاف گلوکز، سطح گیرنده Toll-like 2 را در مونوسیتها افزایش میدهد. گیرنده Toll-like 2 نقش مهمی در تنظیم پاسخهای ایمنی دارد. با افزایش غلظت این گیرنده، مونوسیتها نسبت به اسید لیپوتیئوکیک، سم تولیدی برخی باکتریها، حساستر شدند.
«غلظت گیرندههای اینچنین سموم در بدن افزایش یافت، که به معنای تقویت واکنش التهابی است»، اینا برگهایم، رهبر مطالعه از دانشگاه وین، میگوید. حساسیت بالاتر همچنین منجر به ترشح بیشتر پیامرسانهای التهابی مانند اینترلوکین‑۶، اینترلوکین‑۱β و فاکتور نکروز تومور‑α شد.
«این نتایج سهم مهمی در درک اینکه چگونه ترکیبات غذایی منفرد، بهویژه فروکتوز، میتوانند بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارند، ایفا میکنند». «آنها نشان میدهند که حتی مصرف کوتاهمدت فروکتوز در مقادیر بالا در افراد سالم میتواند بر سیستم ایمنی اثر بگذارد و التهاب را افزایش دهد».
دلالتها برای سلامت متابولیک و پژوهشهای آینده
پژوهشگران تأکید میکنند که برای تعیین چگونگی تأثیر مصرف طولانیمدت و مستمر فروکتوز در مقادیر بالا بر عملکرد ایمنی و آسیبپذیری در برابر عفونت، مطالعات بیشتری لازم است. این موضوع بهویژه برای افراد گروههای پرخطر، مانند بیماران مبتلا به دیابت نوع II یا بیماری کبد چرب که با اختلالات متابولیک مرتبط است، اهمیت دارد.
برگهایم میگوید: «قند، بهویژه فروکتوز موجود در نوشیدنیهای شیرین و شیرینیها، از دیرباز به عنوان عاملی مشکوک به افزایش خطر ابتلا به بیماریهای متابولیک شناخته میشود؛ این مسئله نیاز به بررسی دارد».
منبع: «مصرف فروکتوز واکنش ایمنی مبتنی بر اسید لیپوتیئوکیک در مونوسیتهای انسانهای سالم را تقویت میکند» توسط رافائلا استالتنر، کاتیا سزارمن، امیلی گایِر، آنیکا نیِر، آنجا بومن و اینا برگهایم، 12 ژوئن 2025، Redox Biology.
DOI: 10.1016/j.redox.2025.103729
