یک واکسن موجود میتواند پیشرفت دمینشیا را کند سازد و خطر مرگ را تا ۳۰ درصد کاهش دهد
(آندرسوِد/E+/گیتی ایمیجز)
برنامه واکسیناسیون حزامی که در سال ۲۰۱۳ در ولز آغاز شد، به دو کشف مهم منجر شد که امید تازهای به تلاشهای درمان دمینشیا میبخشد: به نظر میرسد این واکسن خطر اختلال خفیف شناختی را کاهش میدهد و همچنین پیشرفت دمینشیا را در افرادی که قبلاً تشخیص داده شدهاند، کند میسازد.
ما پیشتر در آوریل، پس از انتشار نتایج در مجله Nature، درباره کشفی که نشان میدهد این واکسن ممکن است به پیشگیری از دمینشیا کمک کند، گزارش دادیم.
در یک مطالعهٔ پیگیری جدید بر پایهٔ همان دادهها، این واکسن همراستا با کاهش موارد مرگ ناشی از دمینشیا در بیماران دارای تشخیص پیشین یافت شد.
آخرین مطالعهای که توسط یک تیم بینالمللی از دانشمندان انجام شد، به مجموعهای در حال رشد از شواهد اضافه میکند که متوقف کردن ویروسهای مؤثر بر سیستم عصبی – نظیر ویروس هرپس زوستر که باعث حزامی میشود – میتواند در مقابل دمینشیا نیز محافظت کند.
مربوط: زمان میتواند عامل مهمی برای پیشگیری از دمینشیا باشد، بر پایهٔ نتایج یک مطالعه
«از آنجا که این واکسن ایمن، مقرونبهصرفه و پیش از این بهصورت گسترده در دسترس است، این یافته میتواند پیامدهای بزرگی برای بهداشت عمومی داشته باشد»، میگوید اپیدمیولوژیست هارون احمد، از دانشگاه کاردف در انگلستان.
«تحقیقات بیشتری برای آزمودن کار ما و درک بهتر اثر حفاظتی بالقوهٔ این واکسن در برابر دمینشیا، بهویژه چگونگی و دلیل کارکرد آن، مورد نیاز است.»
برنامه واکسیناسیون ولزی که بیش از یک دهه پیش توسط سرویس ملی بهداشت انگلستان (NHS) راهاندازی شد، به پژوهشگران این امکان را داد تا مطالعهای بالینی تصادفی را بدون اجرای واقعی آن تجزیه و تحلیل کنند: برای توزیع واکسن، افراد ۷۹ ساله میتوانستند آن را دریافت کنند، در حالی که افراد ۸۰ ساله نمیتوانستند.
این ویژگی خاص باعث شد تا اثرات واکسن در دو گروه بسیار مشابه بررسی شود، که تنها اختلاف سنی یک سال داشتند. این امر بهطور چشمگیری بر کاهش تأثیر عوامل دیگری که در خطر دمینشیا نقش دارند، مانند سطح تحصیلات یا بیماریهای دیگر، مؤثر است.
از میان ۱۴,۳۵۰ نفری که پیش از آغاز برنامه واکسیناسیون تشخیص دمینشیا داشتند، تقریباً نیمی در طی نه سال به دلیل این بیماری مردند. بر اساس تجزیه و تحلیل، دریافت واکسن حزامی احتمال مرگ را حدود ۳۰٪ کاهش داد، که نشاندهنده سطح قابل توجهی از حفاظت است.
پژوهشگران همچنین دریافتند که شرکتکنندگان واکسینهشده کمتر یا با سرعت کمتری به اختلال خفیف شناختی، که پیشمقدمهای رایج برای دمینشیا است، میرسند. این موضوع به همراه یافتههای قبلی که نشان میداد واکسن خطر دمینشیا را بهطور کلی کاهش میدهد، نشانههای امیدوارکنندهای است.
«بخش جذابترین این نکته است که این واقعاً نشان میدهد واکسن حزامی تنها دارای مزایای پیشگیری و تاخیر در پیشرفت دمینشیا نیست، بلکه پتانسیل درمانی برای افرادی که هماکنون دمینشیا دارند نیز دارد»، میگوید دانشمند زیستپزشکی پاسکال گلدستزر از دانشگاه استنفورد در ایالات متحده.
حتی با وجود طرح تصادفی برنامه واکسیناسیون ولزی، دادهها بهاندازهٔ کافی قوی نیستند تا رابطهٔ مستقیم علت و معلول را ثابت کنند – اما ارتباط مهمی را نشان میدهند که شایسته بررسیهای بیشتر است.
یکی از چالشهای آینده این است که بفهمیم چرا واکسن حزامی میتواند این تأثیر را بر پیشرفت و تشخیص دمینشیا داشته باشد. ممکن است سازوکارهای مرتبط با سیستم عصبی یا ایمنی در کار باشند – بهعنوان مثال، ویروسهای مؤثر بر سیستم عصبی در مدلهای حیوانی با تجمع پروتئین سمی که در بیماری آلزایمر دیده میشود، مرتبط شناخته شدهاند.
مطالعات آینده میتوانند به بررسی گروههای بزرگتری از افراد در بازه سنی وسیعتری بپردازند، و همچنین به ارزیابی جدیدترین واکسن حزامی پردازند: واکسنی که در ۲۰۱۳ در ولز استفاده میشد، از آن زمان جایگزین نسخهای جدید و بهبود یافته شده است.
«بهحداقل اختصاص بخشی از منابعمان به بررسی این مسیرها میتواند به پیشرفتهای چشمگیر در زمینهٔ درمان و پیشگیری منجر شود»، میگوید گلدستزر.
این تحقیق در مجله Cell منتشر شده است.
